Venüs’ün yüzeyi, yüzlerce kilometre çapına ulaşabilen, hatta bazıları bin kilometreyi aşan devasa dairesel yapılarla kaplı. Dünya’da eşi görülmeyen ve ‘koronae’ adı verilen bu oluşumların kökeni, uzun yıllardır bilim insanları tarafından araştırılıyordu.
Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, bu gizemi açıklayabilecek önemli bir ipucu sundu. Çalışmaya göre, koronae’ler Venüs’ün mantosundan yükselen sıcak kayaç “baloncukları”nın yüzeye ulaşmaya çalışırken takıldıkları bir tabaka nedeniyle oluşuyor.
“CAM TAVAN” GÖREVİ GÖRÜYOR
Bilim insanlarının modellemelerine göre, yaklaşık 400 mil (640 km) derinlikte bulunan bu tabaka, mantodaki kristal yapının değişmesiyle bir tür “cam tavan” görevi görüyor. Yükselen devasa magma kütlesi tek parça halinde yüzeye ulaşamıyor; bunun yerine çok sayıda küçük parçaya bölünüyor. Bu parçalar yüzeye çıktığında ise farklı boyutlarda koronalar meydana geliyor.
Araştırmacılar, bu bulgunun Venüs’ün yüzeyinde görülen yapıları açıklamakla kalmayıp, aynı zamanda Dünya’nın jeolojik tarihine de ışık tuttuğunu söylüyor. Çünkü Dünya da başlangıçta tek parça bir kabuğa sahipti; zamanla kırılıp levha tektoniğine geçti. Venüs ise bu aşamaya hiç ulaşmadığı için, Dünya’nın erken dönemlerine dair canlı bir “jeolojik zaman kapsülü” gibi.
“DEVRİMİN EŞİĞİNDEYİZ”
Scripps Oşinografi Enstitüsü’nden jeofizikçi David Stegman’a göre, bu keşif Venüs araştırmalarında bir dönüm noktası olabilir. Stegman, çalışmayı “Venüs hakkında bildiklerimiz, Dünya’da levha tektoniği teorisi ortaya çıkmadan önceki 1960’ların seviyesinde. Ama bu yeni açıklamayla birlikte bir devrimin eşiğinde olduğumuzu düşünüyoruz” ifadeleriyle açıkladı.
Kaynak: NTV
