Bilim insanları, Dünya’da yalnızca biyolojik süreçlerle üretilen gazların kimyasal parmak izlerini yabancı bir gezegenin atmosferinde tespit ederek, dönüm noktası olabilecek bir keşif yaptı.
James Webb Uzay Teleskobu’nun K2-18 b olarak adlandırılan gezegenle ilgili gözlemlerinde yer alan iki gaz (Dimetil sülfür veya DMS ve dimetil disülfür ya da DMDS) Dünya’da canlı organizmalar, özellikle de deniz fitoplanktonları, algler gibi mikrobik yaşam tarafından üretiliyor.
Araştırmacılar, bunun gezegenin mikrobik yaşamla dolu olabileceğini gösterdiğini söyledi. Bununla birlikte, gerçek canlı organizmaların keşfini duyurmadıklarını, daha ziyade olası bir biyo-imzayı (biyolojik bir sürecin göstergesi) duyurduklarını ve bulguların ihtiyatlı bir şekilde görülmesi gerektiğini, daha fazla gözlem yapılması gerektiğini vurguladı.Yine de heyecanlı olduklarını dile getirdiler.
YABANCI BİR DÜNYANIN İLK İPUÇLARI
Astrophysical Journal Letters’da yayınlanan çalışmanın başyazarı Cambridge Üniversitesi Astronomi Enstitüsü’nden astrofizikçi Nikku Madhusudhan, bunların muhtemelen üzerinde yaşanılan yabancı bir dünyanın ilk ipuçları olduğunu söyledi.
Madhusudhan, “Bu, güneş sisteminin ötesinde yaşam arayışında bir dönüşüm anı; mevcut olanaklarla potansiyel olarak yaşanabilir gezegenlerde biyo-imzaları tespit etmenin mümkün olduğunu gösterdik. Gözlemsel astrobiyoloji çağına girmiş bulunuyoruz” dedi
BİR GEZEGEN DAHA TESPİT EDİLDİ
K2-18 b, Dünya’dan 8,6 kat daha büyük ve çapı, gezegenimizden yaklaşık 2,6 kat daha büyük. Gezegen yüzeyinde yaşam için kilit bir bileşen olan sıvı suyun bulunabileceği bir mesafe olan “yaşanabilir bölge”de Güneş’ten daha küçük ve daha az parlak bir kırmızı cüce yıldızın etrafında, Dünya’dan yaklaşık 124 ışık yılı uzaklıkta, Aslan takımyıldızında yörüngede dönüyor. Bir ışık yılı, ışığın bir yılda kat ettiği 5,9 trilyon mil (9,5 trilyon km) mesafe olarak biliniyor. Bu yıldızın yörüngesinde dönen bir gezegen daha tespit edildi.
“YAŞAMLA DOLU OKYANUS DÜNYASI”
1990’lardan bu yana güneş sistemimizin ötesinde dış gezegen olarak adlandırılan yaklaşık 5 bin 800 gezegen keşfedildi. Bilim insanları, mikroorganizmalar tarafından yaşanabilir sıvı su okyanusuyla kaplı ve hidrojen bakımından zengin bir atmosfere sahip okyanus ötesi dünyalar olarak adlandırılan dış gezegenlerin mevcut olduğunu varsaydı.
2021’de fırlatılan ve 2022’de faaliyete geçen Webb’in daha önceki gözlemleri, K2-18 b’nin atmosferinde metan ve karbondioksit tespit etmişti; bu da bir yıldızın yaşanabilir bölgesindeki bir ötegezegenin atmosferinde karbon bazlı moleküllerin ilk kez keşfedildiği anlamına geliyordu.
Madhusudhan, “Şu ana kadar JWST’den (James Webb Uzay Teleskobu) elde edilen tüm verileri açıklayan tek senaryo, geçmiş ve mevcut gözlemler de dahil olmak üzere, K2-18 b’nin yaşamla dolu bir okyanus dünyası olduğu senaryodur. Ancak, açık olmalı ve diğer senaryoları keşfetmeye devam etmeliyiz.”
TEMEL VARSAYIM: BASİT MİKROBİK YAŞAM
Madhusudhan, okyanus ötesi dünyalar varsa, “Muhtemelen Dünya’nın okyanuslarında gördüğümüz gibi mikrobiyal yaşamdan bahsediyoruz” dedi.
Okyanuslarının Dünya’nınkinden daha sıcak olduğu varsayılıyor. Madhusudhan, olası çok hücreli organizmalar ve hatta akıllı yaşam hakkında sorulan soruya, “Bu soruyu bu aşamada cevaplayamayacağız. Temel varsayımımız basit mikrobik yaşamdır” dedi.
“YALNIZ MIYIZ?”
Her ikisi de aynı kimyasal aileden olan DMS ve DMDS’nin önemli dış gezegen biyo-imzaları olduğu tahmin ediliyor. Webb, gezegenin atmosferinde birinin ya da diğerinin ya da muhtemelen her ikisinin de yüzde 99,7 güven düzeyinde mevcut olduğunu buldu; bu da gözlemin istatistiksel bir tesadüf olma ihtimalinin hala yüzde 0,3 olduğu anlamına geliyor.
K2-18 b, çapı Dünya’nınkinden büyük ancak güneş sistemimizin en küçük gaz gezegeni olan Neptün’ünkinden küçük olan “Neptün-altı” gezegenler sınıfının bir parçasıdır.
Madhusudhan, ötegezegen biliminin “Kutsal Kase ”sinin, güneş sistemimizin ötesinde Dünya benzeri bir gezegende yaşam olduğuna dair kanıt bulmak olduğunu söyledi. Madhusudhan, türümüzün binlerce yıldır evrende “yalnız mıyız” diye merak ettiğini ve şimdi okyanus ötesi bir dünyada olası yabancı yaşamı tespit etmenin sadece birkaç yıl içinde olabileceğini söyledi.
Kaynak: NTV
