Bilim insanlarının elde ettiği yeni bulgulara göre yıldızların kökenine ilişkin mevcut anlayış altüst oldu.
“Astronomy and Astrophysics” dergisinde yayımlanan çalışmalar, erken evrende Güneş‘in kimyasının yeniden değerlendirilmesini gerektiriyor.
Büyük Patlama’dan hemen sonra, 13,8 milyar yıl önce, evren son derece yüksek sıcaklıklara ulaşmıştı. Birkaç saniye sonra, sıcaklık ilk elementler olan hidrojen ve helyumun oluşmasına yetecek kadar düştü. Yüz binlerce yıl sonra ise evren, bu elementlerin atomlarının çeşitli konfigürasyonlardaki elektronlarla birleşerek moleküller oluşturmasına yetecek kadar soğumuştu.
Araştırmacılara göre, oluşturulan ilk molekül helyum hidrit iyonuydu. Bu iyon, günümüzde evrendeki en bol bulunan molekül olan moleküler hidrojenin oluşumu için gerekli.
ÇARPIŞIP, ISI SALMALARI GEREKİYOR
Hem helyum hidrit iyonları hem de moleküler hidrojen, milyonlarca yıl sonra ilk yıldızların gelişimi için kritik öneme sahipti. Bir protoyıldızda, yıldızların kendi enerjilerini ürettikleri füzyon sürecinin başlaması için atomların ve moleküllerin birbirleriyle çarpışıp ısı salmaları gerekir. Bu süreç 10 bin santigrat derecenin altında verimli değil. Ancak helyum hidrit iyonları, düşük sıcaklıklarda bile bu süreci hızlandırmada son derece etkili ve bu da onları erken evrende yıldız oluşumunda muhtemelen önemli bir faktör haline getiriyor. Bilim insanları, bu iyonların miktarının erken astrogenezin hızını ve verimliliğini önemli ölçüde etkilemiş olabileceğini söyledi.
Yeni çalışmada araştırmacılar, iyonları ağır hidrojenle çarpıştırmadan önce 60 saniyeye kadar eksi 267 dereceye kadar soğutarak erken helyum hidrit reaksiyonlarını yeniden üretti. Yıldızlarda füzyonu tetikleyen çarpışmalara benzeyen bu çarpışmaların, parçacıkların sıcaklığından nasıl etkilendiğini incelediler.
Bu parçacıkların reaksiyon hızlarının düşük sıcaklıklarda azalmadığını buldular ki bu da eski teorilerle çelişiyor.
DÜŞÜNÜLENDEN ÇOK DAHA ÖNEMLİ ROL OYNAMIŞ
Almanya’daki Max Planck Nükleer Fizik Enstitüsü’nde nükleer fizikçi ve çalışmanın ortak yazarı Holger Krekel, “Önceki teoriler, düşük sıcaklıklarda reaksiyon olasılığında önemli bir azalma öngörmüştü, ancak bunu ne deneysel olarak ne de yeni teorik hesaplamalarla doğrulayamadık” dedi.
Helyum hidrit iyonlarının davranışı hakkındaki bu keşfin, yıldızların erken evrende nasıl oluştuğuna dair mevcut anlayışı sorguladığını söyleyen Krekel, “Bu iyonların diğer atomlarla reaksiyonları, erken evrenin kimyasında daha önce düşünülenden çok daha önemli bir rol oynamış gibi görünüyor” sonucuna vardı.
Kaynak: NTV
