İran, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu ile işbirliğini resmen askıya aldı

İran Meclisi, 25 Haziran’da yaptığı oylamada işbirliğinin askıya alınmasını ezici çoğunlukla onaylamıştı; yeni yasa çarşamba günü Cumhurbaşkanı Masud Pezeşkiyan tarafından yürürlüğe sokuldu.

İran medyasına göre yeni yasa, ülkenin Nükleer Silahsızlanma Anlaşması (NPT) kapsamındaki haklarını korumayı ve özellikle uranyum zenginleştirme faaliyetlerini güvence altına almayı amaçlıyor.

Karar, Washington tarafından “kabul edilemez” olarak nitelendirildi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tammy Bruce, İran’ın barış ve refah yolunu seçmek yerine Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) ile işbirliğini askıya almasının yanlış olduğunu söyledi. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in sözcüsü de kararın “endişe verici” olduğunu belirtti.

IAEA müfettişlerinin İran’daki nükleer tesislere erişimi belirsiz hale gelirken, İran’ın BM Büyükelçisi denetçilerin ülkede güvende olduğunu ancak artık sahada görev yapamayacaklarını açıkladı. Yeni yasaya göre müfettişlerin tesislere girişi için Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi onayı gerekecek. Bazı yetkililer, IAEA kameralarının da tesislerden çıkarılacağını iddia etti.

İSRAİL VE BATI’DAN “YAPTIRIM” ÇAĞRIDI

İsrail Dışişleri Bakanı Gideon Saar, 2015 Nükleer Anlaşması’nın “snapback” mekanizmasının devreye sokulması çağrısında bulunarak tüm BM yaptırımlarının yeniden yürürlüğe girmesini istedi. Bu mekanizma Ekim ayında sona erecek. Almanya ise İran’ın kararını “felaket sinyali” olarak niteledi.

Tahran yönetimi, son saldırılar sonrası IAEA’yı tarafsız olmamakla ve İsrail’e “zemin hazırlamakla” suçladı. Üst düzey bir İranlı yargı yetkilisi, IAEA Başkanı Rafael Grossi’nin “aldatıcı raporlar” hazırladığını öne sürerek hesap vermesi gerektiğini savundu.

İsrail ve ABD’nin haziran ayında Fordo, İsfahan ve Natanz’daki İran nükleer tesislerine yönelik düzenlediği saldırılarda 900’den fazla kişi öldü. İran, saldırılarda üst düzey komutanlarını ve nükleer bilim insanlarını kaybetti. Karşılık olarak İran’ın düzenlediği misilleme saldırılarında İsrail’de en az 28 kişi hayatını kaybetti.

Eski ABD Başkanı Donald Trump, bu saldırıların İran’ın nükleer programını “yok ettiğini” iddia ederken, İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, tesislerde “ciddi hasar” olduğunu kabul etti ancak “Bilim ve teknoloji bombalarla yok edilemez” dedi.