Yeni bir araştırma, halk arasında “uçuk virüsü” olarak bilinen herpes simpleks virüsü tip 1 (HSV-1) ile Alzheimer hastalığı arasında bir bağlantı olabileceğini öne sürdü. Bu hipotez tamamen yeni değil; ancak son çalışma, bu olası ilişkiye dair bugüne kadarki en geniş verileri inceleyerek dikkat çekici sonuçlara ulaştı.
HSV-1 NEDİR?
HSV-1, sinir hücrelerini enfekte edebilen bir nörotropik virüs olarak biliniyor. Genellikle ağız ve dudak çevresinde çıkan uçuklara neden olan bu virüs, Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 50 yaş altındaki dünya nüfusunun üçte ikisinden fazlasında görülüyor.
İlk enfeksiyon genellikle ateş, baş ağrısı ve kas ağrıları gibi belirtilerle ortaya çıkıyor. Sonrasında virüs sinir sistemine yerleşip uyku halinde kalıyor ve stres, hastalık gibi durumlarda yeniden aktif hale gelerek uçuk gibi semptomlara neden olabiliyor.
ÇALIŞMA NASIL YÜRÜTÜLDÜ?
BMJ Open adlı hakemli bilimsel dergide yayınlanan çalışmada, 2006 ve 2021 arasında ABD’de Alzheimer teşhisi konan 340 binden fazla kişi incelendi. Bu kişiler, yaş, cinsiyet ve coğrafi bölge gibi kriterlere göre Alzheimer teşhisi almamış benzer bireylerle eşleştirilerek analiz edildi.
Elde edilen bulgulara göre, Alzheimer hastalarının yüzde 0,44’ü daha önce HSV-1 tanısı almıştı. Kontrol grubunda ise bu oran yüzde 0,24 olarak kaydedildi.
Bu, HSV-1 taşıyan bireylerde Alzheimer gelişme riskinin yüzde 80 oranında daha fazla olabileceğini gösteriyor. Ancak bu risk göreli bir artış.
Daha da dikkat çeken diğer bulgu ise, HSV-1 tanısı alan ve antiviral ilaçlarla tedavi edilen bireylerde Alzheimer gelişme riskinin yüzde 17 daha düşük olmasıydı.
YENİ BİR TEORİ DEĞİL
Önceki bazı çalışmalar, Alzheimer hastalarının beyin dokularında HSV-1 DNA’sına rastlamıştı. Ayrıca laboratuvar ortamında yapılan araştırmalarda, HSV-1’in beyindeki sinir hücrelerinde Alzheimer hastalığına özgü olan amiloid-beta plaklarının oluşumunu tetikleyebileceği gözlemlenmişti.
Bu veriler, virüsün yeniden aktif hale gelmesinin beyinde iltihaplanma veya hasara yol açarak Alzheimer riskini artırabileceği yönünde teorilere kapı aralıyor.
Ancak uzmanlar, bu tür çalışmaların neden-sonuç ilişkisi kurmadığını, yalnızca bir bağlantı veya eşzamanlılık gösterdiğini vurguluyor.
UÇUK ÇIKARANLAR ENDİŞELENMELİ Mİ?
Hayır. Şu anki verilere göre, uçuk virüsüne sahip olmak tek başına Alzheimer riskini ciddi şekilde artırmıyor. Çoğu insan HSV-1 virüsünü taşımasına rağmen hiçbir ciddi nörolojik sorun yaşamıyor.
“HSV-1 ve Alzheimer ilişkisi” ilginç ve daha fazla araştırmaya açık bir alan olsa da, bu konuda kesin bir bilimsel yargıya ulaşılmış değil. Alzheimer hastalığı; yaş, genetik, kalp sağlığı, eğitim seviyesi, yaşam tarzı gibi birçok faktörün etkileşimiyle gelişen karmaşık bir hastalık.
Kaynak: NTV
