Helva: Sadece özel günlerin değil her günün tatlısı Helva: Sadece özel günlerin değil her günün tatlısı

RAMAZAN BİNGÖL

Helva, Türk mutfağında sadece bir tatlı değil, bin yıllık bir hatıradır. Sadece ağzı değil gönlü tatlandırır. Tencerede kavrulan unun, tereyağının ve sabrın kokusu, geçmişin mutfağından bugünün kalbine taşınır. O kadar ki helva, yalnızca özel günlerin değil, her günün tatlısı olmalıydı. Bugün ise helva ne yazık ki yalnızca mevlütlerde, cenazelerde, Ramazan aylarında hatırlanır hâle geldi. Oysa kültürümüzde helva, doğumdan düğüne, asker uğurlamasından barış yemeklerine kadar hayatın her anında vardı. Tarihi, tadı ve taşıdığı anlamlarıyla helva; mutfağımızın derin hafızasıdır.

Sarayın gözdesi: Sabuniye ve Helvahâne kültürü

Sabuniye helvası, bol bademli bir nişasta helvasıdır. Şirvani’den Mehmet Kamil’e kadar pek çok Osmanlı mutfak yazmasında geçer. Kanuni Sultan Süleyman’ın oğulları Cihangir ve Bayezid için düzenlenen ihtişamlı sünnet düğününde altı farklı sabuniye çeşidi kaydedilmiştir: Ak sabuni, kızıl sabuni, saru sabuni, gök sabuni, barmak sabuni, temür-hindi sabuni. Yalnız sarayda değil, halk arasında da sevilmiştir. Evliya Çelebi, sabuniye helvasının seyyar satıcılarca satıldığını ve çocukların bu tatlıyı neşeyle yediğini aktarır.

Fıkraya girmiş tatlı: Nasreddin Hoca’nın helvası

Osmanlı’da kış aylarının vazgeçilmezi olan helva sohbetleri, sazlı sözlü, çaylı kahveli, samimi buluşmalardı. 17. yüzyıldan itibaren “helva sohbeti” adıyla kayıtlara geçen bu toplantılar; özellikle Lale Devri padişahı III. Ahmet zamanında alimlerle, sanatçılarla, şairlerle birlikte yapılan etkinliklere dönüşmüştü. Ahilik teşkilatında ise helva, manevî bir anlama bürünmüş; “Helva-yı Cefne” geleneğiyle Selman-ı Farisi anısına pişirilmiş, dualarla paylaşılmıştır.

2023 yılı itibariyle ülkemizde coğrafi işaret almış 32 helva çeşidi bulunmaktadır. Bunlardan bazıları: Antep peynirli irmik helvası Kahta bademli irmik helvası Konya kara helvası Uşak gelin helvası Mudurnu basma helvası Bu helvaların ortak noktası: yağ, tahıl unu ve şeker/ tatlandırıcı ile yapılmalarıdır. Yani geçmişin tekniği, bugünün damak zevkiyle buluşarak yaşatılmaktadır.

Son Söz: Tatlılar Göz Alır, Helva Gönül

BADEMLİ SABUNİYE HELVASI

Malzemeler

: l 1 su bardağı buğday nişastası l 1 su bardağı toz şeker veya 200 gr bal l 150 gr tereyağı l 1,5 su bardağı su l ½ su bardağı ince çekilmiş badem

Lionel

Yazıya tutkuyla bağlı olan Lionel, At gözlüklerini çıkarıp çevresine bakiyor ve gördüklerini Bikonu.com’da gündemi farklı bir bakış açısıyla ele alıyor. Analitik yaklaşımı, sade dili ve dikkat çekici yorumlarıyla okurların ilgisini çekmeyi başarıyor. İlgi alanları arasında güncel haberler, kültür, toplum ve insan hikâyeleri yer alıyor.

İlgili Yazılar

Türkiye kavruluyor: Sıcaklıklar 7 kentte 40 derecenin üzerine çıktı Türkiye kavruluyor: Sıcaklıklar 7 kentte 40 derecenin üzerine çıktı
  • Ağustos 3, 2025

Bugün en yüksek sıcaklık, 43,8 dereceyle Şırnak’ın Cizre ilçesinde kayıtlara geçti. Bu ilçeyi 43 dereceyle Siirt’in Kurtalan ilçesi, 42,5 dereceyle Mardin’in Dargeçit ilçesi, 41,5 dereceyle Batman’ın Hasankeyf ilçesi, 41 dereceyle Diyarbakır’ın Bismil ilçesi, 40,3 dereceyle Aydın’ın Karpuzlu ilçesi…

Devamı

Devamı
Murat Ülker sordu Salih Tuğ yanıtladı: İşte ünlü profesör hakkında hiç bilinmeyenler Murat Ülker sordu Salih Tuğ yanıtladı: İşte ünlü profesör hakkında hiç bilinmeyenler
  • Ağustos 2, 2025

İşte ‘Başıma Gelenler’ kitabıyla ses getiren Prof. Dr. Salih Tuğ hakkında bilinmeyenler ve Murat Ülker’in o röportajı… Yıldız Holding Yönetim Kurulu Üyesi, Pladis ve GODIVA Yönetim Kurulu Başkanı Murat Ülker. Tıbba meraklıyken, hukuk alanını nasıl seçtiniz? Liseden itibaren…

Devamı

Devamı

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir