Hollandalı seçmenler, iki yıldan kısa bir süre sonra bugün yeniden sandık başında.
Kamuoyu yoklamaları, göç karşıtı siyasetçi Geert Wilders’in liderliğindeki Özgürlük Partisi’nin (PVV) seçimi bir kez daha kazanabileceğini gösterse de hükümet kurma ihtimali düşük görünüyor.
PVV, geçen haziranda mültecilere yönelik sert tedbirler içeren 10 maddelik bir plan nedeniyle dağılan dört partili sağ koalisyondan çekilmişti.
Wilders’in hükümeti kendi talepleri doğrultusunda krize sürüklemesi kamuoyunda tepkiyle karşılandı.
Bu nedenle bütün büyük partiler, Wilders ile yeni bir koalisyona katılmayacaklarını açıkladı.
Hollanda‘nın seçim sistemine göre, oyların her yüzde 0,67’si parlamentoda bir sandalye kazandırıyor.
Hiçbir partinin tek başına çoğunluğu elde edemediği ülkede son üç hükümet, dört partinin bir araya gelmesiyle kurulmuştu.
WILDERS SİYASİ YALNIZLIKLA KARŞI KARŞIYA
Bu siyasi tablo, Wilders’in hükümet kurma çabalarını zorlaştırıyor. Yaklaşık yirmi yıldır ölüm tehditleri nedeniyle polis koruması altında yaşayan Wilders, artık azınlık hükümetinin başbakanı olmak istediğini belirtiyor.
Reuters’ın haberine göre Volendam’da düzenlenen mitingde diğer parti liderlerine seslenen Wilders, “Çarşamba günü PVV en büyük parti olursa ve siz bize sırt çevirir, bizimle konuşmak veya birlikte hükümet kurmak istemezseniz, Hollanda’da demokrasi ölmüş demektir” diye konuştu.
Ancak çok az siyasi liderin bu çağrıya kulak vermesi bekleniyor.
Seçim kampanyasının merkezinde bir kez daha göç konusu yer aldı. Birçok ılımlı parti söylemini sertleştirirken, ülke genelindeki sığınmacı merkezleri önünde protestolar düzenlendi ve Lahey’deki gösterilerde şiddet olayları yaşandı.
Wilders, Hollanda’nın bütün sığınma başvurularını reddetmesi ve gerekirse sınırlarını orduyla koruması gerektiğini savunuyor.
Buna karşın PVV’nin mevcut 37 sandalyesinin üçte birini kaybedebileceği tahmin ediliyor.
Partisi sandıktan birinci çıksa bile hükümete girmesi neredeyse imkânsız görülüyor.
BAŞBAKANLIK YARIŞINDAKİ KİMLER ÖNE ÇIKIYOR?
Anketlere göre, seçimde en fazla oy artışı beklenen partiler Hristiyan Demokratlar (CDA) ve liberal ilericileri temsil eden D66.
CDA’nin sandalye sayısını 5’ten 22’ye, D66’nın ise 9’dan 23’e yükseltmesi öngörülüyor. Her iki parti de “sorumlu yönetim” çağrısıyla öne çıkıyor.
Avrupa Komisyonunun eski başkan yardımcısı Frans Timmermans, AB’nin Yeşil Mutabakat politikalarının mimarı olarak biliniyor.
64 yaşındaki siyasetçi, sakin üslubu ve diplomatik geçmişiyle istikrarlı bir lider profili çiziyor. Timmermans’ın liderliğindeki Yeşil Sol-İşçi Partisi ittifakı, 2024 Avrupa Parlamentosu seçimlerinde PVV’yi geride bırakmıştı.
CDA lideri Henri Bontenbal ise “Normal siyasetin zamanı geldi” sloganıyla kampanya yürütüyor.
Rotterdamlı bir fizikçi olan Bontenbal, kendisini “Katolik kalpli bir Protestan” olarak tanımlıyor ve eski Papa Francis’ten ilham aldığını söylüyor.
D66 lideri 38 yaşındaki Rob Jetten de “olumlu siyaset” vurgusuyla dikkat çekiyor. Eski bir atlet olan Jetten, seçim kampanyasında iyimser bir ton benimseyerek seçmenlere ulaşıyor.
SEÇİMLERDE TÜRK ADAYLAR DA VAR
Başbakan Mark Rutte’nin partisi Halkın Özgürlük ve Demokrasi Partisinin (VVD) liderliğini 46 yaşındaki Türkiye doğumlu Dilan Yeşilgöz-Zegerius yürütüyor.
Kamuoyu yoklamalarında az farkla önde giden Yeşilgöz, ülkenin ilk kadın başbakanı olma potansiyeli taşıyor.
Kampanyasında göçü sınırlama vaadinde bulunan Yeşilgöz, çocuk yaşta ailesiyle Türkiye’den Hollanda’ya sığınmasının bakış açısını şekillendirdiğini belirtiyor.
Daha önce Reuters’a konuşan Yeşilgöz, “1980’lerde geldiğimizde Hollanda’da bir mahallede ev bulmak, dili öğrenmek ve topluma katkı sağlamak mümkündü. Şimdi çok fazla sığınmacı, yetersiz konut ve az entegrasyon var. Bu, hem topluma hem mültecilere haksızlık” demişti.
YENİ KOALİSYON ARAYIŞI
AFP ajansının aktardığı anketlerde PVV’nin ardından ikinci sırada, Timmermans liderliğindeki Yeşil Sol-İşçi Partisi (GL/PvdA) yer alıyor.
Timmermans, Hollanda medyasına verdiği demeçte, “Bu ülkede son birkaç yıldır hiçbir şey yapılmadı. Her sorun daha da büyüdü. Ülkeyi yeniden çalışır hale getirmemiz gerekiyor” ifadelerini kullandı.
Amsterdam Üniversitesinden Claes de Vreese’ye göre, parlamentonun Wilders liderliğinde bir azınlık hükümetini reddetmesi halinde yetki ikinci partiye geçebilir.
16 partinin meclise girmesi, ancak yalnızca altısının 10’dan fazla sandalye kazanması bekleniyor. Bu ise, merkez sol ya da merkez sağ öncülüğünde geniş tabanlı bir koalisyon kurulması olasılığını güçlendiriyor.
Yeni hükümetin öncelikli gündem maddesi ise konut krizi olacak.
18 milyon nüfuslu ülkede 400 bin konut açığı bulunduğu tahmin ediliyor. Artan sağlık harcamaları da ülkenin önündeki bir diğer ciddi sorun olarak öne çıkıyor.
GEERT WILDERS KİMDİR?
1963 yılında Venlo kentinde doğan Geert Wilders, Hollandalı bir baba ile Endonezya göçmeni bir annenin çocuğu.
Gençliğinde 1981-1983 yıllarını İsrail’de geçiren Wilders, yasa dışı Yahudi yerleşimlerinde bir süre eğitim aldı.
İsrail’i “kendini evinde hissettiği bir yer” olarak niteleyen Wilders, bu ülkeyi “Batı’nın İslam’a karşı ilk savunma hattı” olarak tanımladı.
Katolik bir aileden gelmesine rağmen dinle ilgisi olmadığını belirtse de İslam karşıtı söylemleriyle tanındı.
Siyasete 1998’de Başbakan Mark Rutte’nin de üyesi olduğu Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisinden (VVD) milletvekili seçilerek atıldı.
Türkiye’nin AB üyelik müzakerelerine başlaması kararının ardından partisinden istifa ederek 2006’da PVV’yi kurdu.
Wilders, Kur’an-ı Kerim’in Hollanda’da yasaklanmasını istedi ve 2008’de İslam’a hakaret içeren “Fitne” isimli bir belgesel hazırladı.
2014’te ise bir parti etkinliğinde Faslılara yönelik sözleri nedeniyle hakaret ve ayrımcılığa teşvik suçlarından mahkum oldu ancak ek bir ceza almadı.
Kaynak: NTV
