Kedilerin insanlarla kurduğu binlerce yıllık bağ, bilimsel bir keşifle yeniden yorumlanıyor. Bugüne dek, Akdeniz’deki Kıbrıs adasında bulunan 9.500 yıllık bir mezardaki kedi iskeleti, kedilerin ilk kez burada evcilleştirildiği fikrini doğurmuştu. Ancak yeni yapılan iki DNA analizi, bu teoriyi çürüttü.
Henüz hakem denetiminden geçmeyen ancak bilim dünyasında dikkatle takip edilen bu çalışmalara göre, söz konusu kalıntı bir evcil kediye değil, Avrupa yaban kedisine ait. Bu bulgu, evcilleşme sürecinin başlangıç noktasının aslında Antik Mısır olabileceğini güçlendiriyor.
Antik Mısır’ın, kedilere tapınılan ve evcilleştirmenin yoğun biçimde yaşandığı uygarlıklardan biri olduğu biliniyor.
Mumyalanmış kedi kalıntıları ve kedi başlı tanrıça Bastet’in varlığı da bu ilişkiyi destekliyor. Araştırmacılar, Bastet adına düzenlenen büyük kült ayinlerinde çok sayıda kedinin kurban edildiğini ve bu dini pratiklerin kedilerle insanlar arasındaki bağı kuvvetlendirdiğini düşünüyor.
TAPINAKLARIN ÇOĞU, TARIM ARAZİLERİNİN ÇEVRESİNDE
Kazılarda ortaya çıkan tapınakların çoğu, geniş tarım arazilerinin çevresine kurulmuş durumda.
Bu alanlarda kemirgenleri avlayan yaban kedilerinin zamanla kutsal kabul edilip, evcilleştirilmeye başlandığına inanılıyor.
Arkeologlar, tanrıça Bastet’in ilk başta bir aslan başıyla temsil edildiğini, ancak MÖ 1. binyıl civarında kedi başlı tasvirlerle yer değiştirdiğini hatırlatıyor. Aynı dönemde milyonlarca kedinin mumyalanarak tanrıçaya adandığı biliniyor.
KÜLTÜREL DÖNÜŞÜM KAPSAMINDA EVCİLLEŞME
Araştırmacılar, bu kültürel dönüşümün, kedilerin insanlar tarafından evcil hayvan olarak sahiplenilmesine giden yolu açmış olabileceğini belirtiyor.
Bastet kültü sayesinde kedilerin ilahi bir statü kazanarak evcilleştiği düşünülüyor.
Daha önce yapılan araştırmalar, alageyiklerin Artemis kültüyle, tavukların ise Mithras kültüyle ilişkilendirildiğini ortaya koymuştu.
Yeni DNA analizleri, evcil kedilerin kökenine dair daha karmaşık ve çok merkezli bir sürecin işaretlerini veriyor.
Araştırmacılar, evcilleştirilmiş kedilerin coğrafi kökenini netleştirmek için daha fazla genetik inceleme yapılması gerektiğini vurguluyor.
Kaynak Cumhuriyet
