İstanbul Veteriner Hekimler Odası’nın ”Hayvancılığımızın içinde bulunduğu durum ve toplumun hayvansal gıdaya erişiminde yaşanan güçlükler, biz veteriner hekimler açısından büyük bir endişe kaynağıdır. Türkiye’de başta kırmızı et olmak üzere hayvansal gıda tüketimindeki düşüş, kaygı verici boyutlara ulaşmıştır” ifadelerini kullandığı basın açıklamasında dünyada ve Türkiye’de yapılan et tüketimine şu sözlerle dikkat çekildi:
”OECD’nin 2024 verilerine göre, dünyada kişi başı yıllık kırmızı et tüketimi ortalama 30 kg’dır. Bu miktar ABD, İspanya ve İngiltere gibi ülkelerde 39 kg’ın üzerindedir. Ülkemizde ise dört kişilik bir ailenin yıllık kırmızı et tüketimi sadece 28 kg düzeyindedir. Buna karşın et fiyatları ise dünya ortalamasının üç katından fazladır.
Uzmanlar, kırmızı et tüketiminin kişi başına yıllık 10 kg’ın altına düşmesi durumunda, toplum sağlığında ciddi sorunlar yaşanabileceği ve özellikle çocuklarda gelişim bozukluklarının artacağı konusunda uyarmaktadırlar.”
Kurum emeklilere ve dar gelirli yurttaşlara dikkat çekerken çözüm önerilerini de paylaşırken yapmış olduğu açıklamada şu ifadelere yer verdi:
”Artan maaliyetler hayvansal ürünlerde tağşiş ve taklidi artırmış, son zamanlarda toplu gıda zehirlenmeleri gibi halk sağlığı sorunlarıyla sıkça karşılaşmamıza neden olmuştur.
Emeklilerin ve dar gelirli vatandaşların, kalitesi belirsiz ithal ete ulaşmak için uzun kuyruklarda beklemesi; bazı ailelerin ise hiç et tüketememesi, hepimiz adına derin bir üzüntü kaynağıdır.
‘İTHALATLA YETIŞTİRİCİ İFLASA, HAYVAN VARLIĞI YOK OLUŞA SÜRÜKLENİYOR’
Yaşadığımız bu tablo, tarım ve hayvancılık politikalarındaki yapısal sorunların doğrudan bir sonucudur. Sorunun temelinde; ithalata bağımlılık, yetersiz üretici destekleri ve hayvan sağlığı hizmetlerinde yaşanan aksaklıklar yer almaktadır. Üretim arttırılmadan, ithalatla gıda fiyatlarının kalıcı olarak düşürüldüğüne örnek tek bir ülke yoktur.
ÇÖZÜM NET VE UYGULANABİLİR
Hayvancılıkta ileri ülkelerde olduğu gibi, Türkiye’de de yerli üretimin güçlendirilmesi öncelikli hedef olmalıdır. Tarım ve hayvancılık, stratejik bir alan olarak tanımlanmalı; tüm planlamalar bu doğrultuda, orta ve uzun vadeli olarak yapılmalıdır.
Son Yıllarda Artan Canlı Hayvan ve Kırmızı Et İthalatı
- Döviz çıkışına ve ekonomik kayıplara,
- ?Yetiştiricinin zarar ederek üretimden çekilmesine,
- Hayvansal üretimin azalmasına ve dışa bağımlılığın artmasına,
- Et fiyatlarının yükselmesine neden olmaktadır.
İthal hayvanlarla birlikte gelen hastalık riski ise hem hayvan varlığımızı hem de halk sağlığını ciddi şekilde tehdit etmektedir. Yetiştiriciler, asgari düzeyde bir gelir elde edemediği için hayvanını elden çıkarmakta ve üretimden çekilmek zorunda kalmaktadır.
Hayvancılığımızın Geleceği İçin Önerilerimiz
- Dışa bağımlılıktan kurtulmak için neoliberal politikalar terk edilmelidir.
- Tarım arazileri korunmalı, meraların ıslahı için acil önlemler alınmalıdır.
- ?Hayvan varlığı korunmalı; iklim koşullarına uygun ırklar için bilimsel çalışmalar yapılmalıdır.
- Üretici zararları sübvanse edilmeli, kârlılığı artıran politikalar geliştirilmelidir.
- Mazot ve elektrikteki vergi kaldırılmalı, faizsiz kredi desteği sunulmalıdır.
- Küçük aile işletmeleri özel olarak desteklenmeli; en az iki kişinin SGK primi devlet tarafından karşılanmalıdır.
- ?Aşı, ilaç, yem, damızlık hayvan, tohum ve gübre gibi temel girdilerde dışa bağımlılığı azaltacak yerli üretim projeleri başlatılmalıdır.
Veteriner Hekimler Hayvancılığın Güvencesidir
- Şap, brusella, tüberküloz gibi bulaşıcı hayvan hastalıklarının kontrolü; üretim kayıplarını önler, halk sağlığını korur.
- Güvenli ve yeterli gıda için etkili bir veteriner sağlık sistemi gereklidir.
- Bilimsel hayvan besleme yöntemleriyle yemden en yüksek verim sağlanmalıdır.
- Yerli genetik kaynaklar korunmalı, ıslah çalışmaları desteklenmelidir.
- Süt ineklerinin kesimi durdurulmalı, buzağı ölümlerini azaltacak önlemler acilen alınmalıdır.
- Kaçak kesim ve denetimsiz et satışına karşı etkin bir denetim mekanizması kurulmalıdır.
Avrupa Birliği Mevzuatları Kâğıt Üzerinde Kalmamalı
Gıda güvenliği, halk sağlığı ve milli ekonomi için stratejik bir önem taşıyan Veteriner Hekimliği Teşkilatları özerk bir yapıya acilen kavuşturulmalıdır. Bu doğrultuda başta “Veteriner İşleri Genel Müdürlüğü” olmak üzere kurumsal yapılar yeniden oluşturulmalı ve güçlendirilmelidir.
Kaynak Cumhuriyet